Khi
du lịch Quảng Ninh, một vùng đất giàu tính nhân văn mang đậm nét văn hoá Việt, bạn bè gần xa lại có dịp thưởng thức những món ăn dân gian khó quên, những món ăn đặc trưng văn hoá ẩm thực của vùng biển Đông Bắc Việt Nam...
Người ta đã tìm ra có tới hàng trăm món ăn dân gian từ xa xưa ở vùng biển Quảng Ninh. Và tất nhiên, đã là món ăn dân gian thì thường đơn giản, dễ kiếm, dễ làm, dễ ăn. Như món cá mòi chẳng hạn, ca dao có câu “Ăn cơm với cá mòi ve/ Lấy chồng Vân Hải như khoe má hồng”…
Tuy nhiên, cá mòi không phải mùa nào cũng giống nhau. Dân gian có câu: “Tháng ba quạ tha cá mòi”, ý nói đừng mua cá mòi về ăn dịp này; bởi cá mòi tháng 3 thường gầy, nhiều xương, ít thịt….
Nem Chạo Quảng Yên
Văn hoá ẩm thực ở vùng biển Quảng Ninh có đặc điểm là cùng một món ăn nhưng lại có nét riêng biệt, mang đặc trưng của vùng mình. Ví dụ như vùng huyện đảo Vân Đồn, Cô Tô, Quảng Yên đều có mực ống, hà, tù hài... Nhưng mực ống ở Cô Tô mới là loại mực ngon nhất, càng nhai càng ngọt; trong khi với con hà thì chỉ ở Quảng Yên mới ăn mới ngon; cũng như vậy, các món ăn chế biến từ con ngán có ở Quảng Yên, Vân Đồn, Hạ Long, Hoành Bồ, Hải Hà, Đầm Hà, Móng Cái v.v.. nhưng xuất xứ của nó lại từ Quảng Yên. Người Vân Hải (Vân Đồn) trước đây chưa biết cách đánh bắt con ngán, về sau mới biết do người Quảng Yên đến đánh bắt, có người ở lại lấy chồng, lấy vợ, sinh cơ lập nghiệp tại đây, rồi truyền lại cho...
Một cách thức chế biến món ăn dân gian ưa thích của người Việt là món nướng, từ sắn nướng, khoai nướng đến cá nướng, sò nướng, ngán nướng, ngao nướng, cua nướng, tôm nướng, ốc nướng… Món nướng dễ ăn, ăn ngon, ăn thơm, lành bụng.
Ngoài ra, ở Quảng Yên còn có một loại thức ăn đặc sản, đó là nem chua chấm tương ớt, thường được ăn kèm khi uống bia rượu, trong bữa liên hoan gia đình thịnh trọng hoặc trong liên hoan tập thể. Du khách du lịch Quảng Ninh thường mua về làm quà tặng bạn bè, người thân trong gia đình.
Cũng ở Quảng Yên còn có một loại đặc sản, đó là bánh gio. Ngoài ra còn nem chạo, rau câu (còn gọi là rong biển), một loại đặc sản ăn vừa mát lại vừa bổ, dùng trong các bữa liên hoan. Rau câu còn chữa được bệnh bướu cổ, bệnh tràng nhạc…
Con Ngán
Nói về bánh, ở Hạ Long có bánh cuốn nhân tôm, ăn với chả mực mà nổi tiếng nhất là ở khu phố Hàng Nồi (phường Hòn Gai). Đặc biệt ở đây có một thứ đồ uống khó quên, đó là rượu ngán, khi uống ta thấy nó vừa thơm, vừa mát, lại vừa bổ, tăng sức khoẻ cho người già, sức cường tráng cho nam giới. Loại đồ uống này hiện đang khá phổ biến ở TP Hạ Long, TP Cẩm Phả, thị trấn Cái Rồng (huyện Vân Đồn), Quảng Yên, huyện Hải Hà, thị trấn Tiên Yên (huyện Tiên Yên), phường Trà Cổ và một số cửa hàng ăn uống ở TP Móng Cái v.v.. Ở Vân Đồn, Hạ Long còn có món bánh đa nướng tráng bằng bột gạo tẻ, được xay thành bột lọc nước, tráng thành bánh, sau đó rắc vừng đen rang chín lên mặt bánh đa, khi ăn vừa giòn lại vừa thơm.
Huyện Vân Đồn có làng chè Trà Bản, sau này khi xã Vân Hải được chia tách thành 4 xã, thì làng chè Trà Bản có tên mới là trà Bản Sen. Ở làng Vân, có một loại chè gọi là chè Vân, cây chè ở làng Vân đã tồn tại hàng nghìn năm nay, từ trước khi người ta đến đây cư trú. Người dân ở đây coi cây chè là một nghề chính, do vậy có nhà có tới hàng chục héc ta cây chè, nhà nào ít cũng có từ 5-10 sào đến một hecta. Chè Vân một thời được coi là đồ uống chính của người dân vùng biển, đặc biệt là người dân làm nghề chài lưới, vận tải sông nước. Chè Vân khi pha uống rất được nước, nước chè màu đậm nâu, có vị thơm, uống xong thấy ngọt miệng. Khi đói uống nước chè Vân vào có người còn bị say. Đây là loại chè trên vùng đảo, một đặc sản quý. Chính vì vậy, mà nhiều nhà nghiên cứu đã rất để tâm đến loài cây này.
Liệt kê ra một số đồ ăn thức uống để thấy du lịch Quảng Ninh có rất nhiều món ăn truyền thống, phong phú đa dạng dễ kiếm, lành bụng, mọi lứa tuổi, người lạ, người quen đều ăn được, uống được, dễ hợp khẩu vị… Vậy nên những món ăn này rất cần được khai khác, phát triển để góp phần tạo dựng thương hiệu cho du lịch Quảng Ninh.
